گروه دفاع و امنیت مشرق - از زمان جنگ دوم جهانی بمب های خوشه ای به عنوان یک گونه جدید از بمب های هوا پرتاب وارد میادین نبرد شدند و تا به امروز نیز به عنوان بخشی مهم از مهمات هوا پرتاب، در اکثر نیروهای هوایی جهان به کار می روند.

در یک نگاه کلی، بمب خوشه ای شامل یک محفظه بزرگ است که در درون آن تعدادی بمب کوچک تر قرار گرفته است. خلبان با نزدیک شدن به محل مورد نظر بمب را پرتاب می کند و پس از طی مسافتی، پوشش نصب شده بر روی بمب کنده شده و ریز بمب های قرار گرفته در آن جدا شده و پخش می شوند. چتر کوچکی در انتهای هر کدام از ریز بمب ها نصب شده و پس از رها شدن آنها باز می شود، این عمل سقوط صحیح این بمب های کوچک را به سمت زمین تضمین می کنند.
 
عمدتا این بمب های کوچک بعد از برخورد عمل کرده و توان نفوذ به زره را نیز دارند. نقش ثانویه آنها هم این است که پس از برخورد به زمین منفجر شده و به تعداد زیادی ترکش بدل شده و می تواند به عنوان یک سلاح موثر بر علیه پیاده نظام به کار رود.

کشورهای مختلفی مثل آمریکا، روسیه، انگلستان و فرانسه از جمله سازندگان این نوع بمب های خوشه ای هستند. از جمله دیگر نقش هایی که بمب های خوشه ای می توانند به عهده بگیرند بحث حمله به باندهای پروازی در فرودگاه هاست که نقش مهمی در غیر عملیاتی کردن یک پایگاه هوایی و در نهایت از کار انداخت یک نیروی هوایی می تواند داشته باشد.

در دوره قبل از پیروزی انقلاب اسلامی حجم زیادی از بمب های خوشه ای مدل BL 755 ساخت انگلستان خریداری و در طول جنگ تحمیلی توسط جنگنده های اف 4 و اف 5 نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر علیه تجمعات نیروهای پیاده و زرهی ارتش بعث عراق استفاده شد.

استفاده از این بمب ها در کنار بمب های ناپالم و موشک های ماوریک نقش مهمی در جلوگیری از پیشروی ارتش عراق خصوصا در ماه های اولیه جنگ تحمیلی داشت.


نقش اصلی بمب های سری BL 755 و ریز مهمات حمل شونده توسط آن نفوذ به زره است و در دهه 1970 میلادی برای مقابله با حمله احتمالی یگان های زرهی شوروی سابق در اروپا طراحی شده بود.

هر کدام از این بمب های کوچک توان نفوذ در 250 میلی متر زره را دارد و پس از منفجر شدن هر کدام از این ریز بمب ها به 14400 تا 2000 عدد ترکش بدل می شود که سلاحی مرگبار بر علیه پیاده نظام است. در جریان جنگ فالکلند در سال 1982 میلادی نیز جنگنده های هاریر انگلیسی از این بمب ها بر علیه مواضع نیروهای پیاده آرژانتینی استفاده کردند که به تسلیم شدن سریع آرژانتینی ها منجر شد.


در جریان بازدید اخیر دکتر روحانی ریاست محترم جمهوری از نمایشگاه دستاوردهای صنایع دفاعی کشور، یک بمب با ظاهری شبیه به BL 755 برای اولین بار رونمایی شد که البته جزئیاتی رسمی از آن منتشر نشده است. این بمب "سیمرغ" نام دارد.

با توجه به ساختار ظاهری و نوع طراحی این بمب می توان اینگونه عنوان کرد که این بمب وزنی در حدود 250 کیلوگرم داشته و جنس بدنه آن مانند مدل BL 755 از آلومنیوم است. در این بدنه آلومینیومی 7 بخش و در هر کدام از آنها 21 ریز بمب و در مجموع 147 بمب کوچک در هر یک بمب وجود دارد.

به طور استاندارد، هر کدام از ریز بمب ها معمولا تا 18 متر از بمب فاصله گرفته و سپس چتر آنها باز می شود و برای اصابت، به سمت زمین حرکت می کنند.


بمب به نمایش درآمده در نمایشگاه وزارت دفاع یک نمونه آزمایشی برش خورده است که دقیقا به مانند نمونه انگلیسی دارای 7 بخش بوده و بمب های کوچک نصب شده در آن مشخص هستند. به نظر صنایع دفاعی ایران اقدام به مهندسی معکوس یا بهره گیری از الگوی موفق این بمب مرگبار انگلیسی کرده اند.

با توجه به وزن کم این بمب که در بالا به آن اشاره شد، عملا تمام جنگنده های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و جنگنده های سوخوی 25 نیروی هوایی سپاه توان حمل این بمب را دارا هستند که قابلیت مهم و در خور توجهی است.


اما یکی دیگر از کاندیداهای احتمالی حمل این بمب می تواند "پهپاد کرار" باشد. تا به امروز و بنا بر اعلام مسئولین امر و تصاویر موجود، این پهپاد ایرانی توان حمل بمب های 500 پوندی یا به عبارتی 226 کیلوگرمی را دارد که با کمی تغییر و استفاده از آلیاژهای سبک تر می توان یک تیر از این بمب ها را در زیر پهپادهای کرار نصب کرد.


اهدافی مثل زره پوش ها و نیروهای پیاده نظام دشمن، باندهای فرود و محل های تجمع و استقرار نیروهای متخاصم از جمله اهدافی است که می توان با این بمب آنها را به راحتی از بین برد. کافی است بدانید که مجموعا 147 ریز بمب نصب شده در سیمرغ، توان تبدیل شدن به 200 تا 294 هزار عدد ترکش را دارند.

این عدد خود به تنهایی توان بالای تخریبی این بمب را نشان می دهد. تصور کنید چند فروند پهپاد کرار مسلح به این بمب ها در ارتفاع پایین حمله غافل گیر کننده ای را به مواضع دشمن داشته باشند. حجم تخریبی که این بمب ها ایجاد می کنند مسلما هر دشمنی را قبل از دست زدن به هر تجاوزی به تفکر دوباره وادار خواهد کرد.

اگرچه این بمب می توانست به عنوان یکی از دستاوردهای مهم روز صنعت دفاعی کشورمان معرفی و تبلیغ شود، اما نبود اطلاعات بیشتر از جزییات آن و اکتفا به بیان کلیاتی از ساختار و عملکرد بمب سیمرغ هم می تواند خبری خوش برای دوستداران صنعت دفاعی کشور و رزمندگان مقاومت باشد.